OD REDAKTORA Mija 25 lat od ustanowienia Mies van der Rohe Award. Podsumowaniu ostatniego ćwierćwiecza europejskiej architektury, refleksji nad zadaniami fundacji, rolą Mies van der Rohe Award w przyszłości oraz kwestiom, według jakich kryteriów powinno się oceniać architekturę, a więc także wybierać laureatów nagrody, służyła zorganizowana w Barcelonie w czerwcu bieżącego roku dyskusja Breaking New Ground. Jej kontynuacja planowana jest w 2013 roku w kilku miastach Europy i MoMA w Nowym Jorku, końcowe wnioski pojawią się zapewne dopiero w ramach weneckiego Biennale Architektury w 2014 roku. W tym numerze przyglądamy się zwycięzcy i finalistom oraz zastanawiamy nad szansą naszej rodzimej architektury. 2013 – Islandia. A kiedy Polska? Ewa P. Porębska
KONTEKSTY
Mies van der Rohe Award 2013
Mija 25 lat od ustanowienia Mies van der Rohe Award – dziś oficjalnej nagrody Unii Europejskiej w dziedzinie architektury. Z tej okazji tylko u nas obszerny materiał podsumowujący wszystkie dotychczasowe edycje konkursu i specjalna mapa najciekawszych realizacji Starego Kontynentu – przypominamy 13 laureatów Mies van der Rohe Award, 7 zdobywców tytułu Emerging Architects dla najlepiej zapowiadających się młodych pracowni oraz 36 obiektów, które zakwalifikowały się do ścisłego finału.
Czy w przyszłości również polskie obiekty mają szanse znaleźć się w tym gronie, a nawet zwyciężyć? O kulisach pracy jury oraz przesłaniu, jakie niesie nagroda – z Ewa P. Porębską, jurorką tegorocznej edycji konkursu, rozmawia Grzegorz Stiasny. W numerze także wypowiedź Giovanny Carnevali, dyrektor fundacji Miesa van der Rohe, na temat działań i celów prowadzonej przez nią instytucji oraz recenzje jubileuszowych publikacji, zawierających m.in. eseje jurorów kolejnych edycji i albumowy przegląd budynków, które nagrodę otrzymały lub były do niej nominowane, a także ekspozycji Budując Europę – 1988-2013, będącej podsumowaniem tego, co działo się w europejskiej architekturze na przestrzeni ostatniego ćwierćwiecza.
Ponadto prezentacja wszystkich tegorocznych finalistów konkursu i omówienie kończącej go debaty, podczas której wytyczono nowe obszary ogólnoeuropejskiej dyskusji o architekturze.
Autorzy tekstów: Giovanna Carnevali, Ivan Blasi, Roman Rutkowski; rys: Paweł Kłudkiewicz
TECHNIKA
Sala koncertowa Harpa w Reykjaviku – zdobywca tegorocznej nagrody Miesa van der Rohe
(Autorzy: Henning Larsen Architects and Batteríiđ Architects)
Widziana od strony morza, wysoka na 25 metrów elewacja, wydaje się zacierać granice wielkiej bryły i stapiać z powierzchnią wody. Złożona jest z tysiąca powtarzalnych, dwunastościennych modułów, które przypominają słupy bazaltowe. Ta samonośna, lekko nachylona ściana jest oparta na belce obwodowej umieszczonej na wysokości stropu nad parterem – nie schodzi do poziomu terenu, co sprawia, że wygląda jakby była nałożona na budynek od góry.
Autor tekstu: Maciej Lewandowski, fot. Landslag Landscape Architects
MŁODZI DO ŁODZI
Młodzi do Łodzi 2013 – fotorelacja i podsumowanie trzecich ogólnopolskich konfrontacji młodych architektów
Organizowane raz na pięć lat konfrontacje pozwalają spojrzeć na polską architekturę w szerszym kontekście i prześledzić procesy, które powodują, że dyscyplina ta nieustannie się zmienia. Trzecia edycja udowodniła, że nowe pokolenie architektów to neopozytywiści, żywo zainteresowani problemami współczesnego miasta i jego mieszkańców, ale niepragnący od razu wzniecać rewolucji. Kim są i do czego dążą Młodzi do Łodzi AD 2013? Czym różnią się od uczestników dwóch poprzednich spotkań?
Autorzy tekstów: Magdalena Wrzesień, Hubert Trammer, Maciej Czarnecki, Kuba Snopek, Tomasz Żylski; zdjęcie: Marcin Czechowicz
REALIZACJE
Rozbudowa Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu
(Autorzy: JEMS Architekci, architekci Olgierd Jagiełło, Maciej Miłobędzki, Marek Moskal, Marcin Sadowski, Jerzy Szczepanik-Dzikowski)
Pierwsza profesjonalna publikacja na temat jednej z najciekawszych realizacji Jemsów. O perfekcyjnym rozwiązaniu struktury funkcjonalnej, umiejętności harmonijnej współpracy i uczciwości zawodowej cechującej autorów gmachu pisze Antoni Domicz, a o egalitarnym charakterze nowej biblioteki i udanym połączeniu patosu historii z mniej frasobliwą współczesnością – Krzysztof Mycielski. W numerze także wypowiedzi projektantów obiektu – Marka Moskala i Jerzego Szczepanika-Dzikowskiego – oraz dyrektora instytucji Wojciecha Spaleniaka.
Autorzy tekstów: Krzysztof Mycielski, Antoni Domicz; fot. Juliusz Sokołowski
WARSZTAT
Najważniejszym elementem nowej siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, a jednocześnie sercem całego założenia jest stanowiąca niezależny obiekt Wielka Sala Koncertowa. Wokół niej zbudowano drugi, zwany pierścieniem, w którym znalazły się pomieszczenia dla muzyków i sala kameralna – o realizacji NOSPR-u pisze jej współautor Tomasz Konior. Fot. Konior Studio
ZAWÓD ARCHITEKT
Chciałbym zbudować taki dom, który by mi się podobał – rozmowa z Jerzym Szczepanikiem-Dzikowskim, jednym z założycieli pracowni JEMS Architekci, laureatem Honorowej Nagrody SARP 2002
PIERWSZE W POLSCE
Zaprojektowany w 1964 roku kampus Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu był pierwszym całościowo zaplanowanym i zrealizowanym nowoczesnym zespołem akademickim w Polsce – pisze badacz architektury, adiunkt na WA PW, Maciej Czarnecki. Fot. za "Architektura" nr 7/ 1973
CZYTELNIA
Nowe pozycje z własnego księgozbioru poleca katowicki architekt Tomasz Konior. O albumie Hanny Faryny-Paszkiewicz i Zuzanny Fruby Warszawskie gorseciki znikające pisze Krzysztof Zięba, a o kolejnym tomie varsavianistycznej serii galerii Raster Mister Warszawy. Architektura mieszkaniowa lat 60. XX wieku – Grzegorz Stiasny.
CO SIĘ PROJEKTUJE
Biała wstęga Bugu
Konkurs na projekt kładki pieszo-rowerowej łączącej Niemirów z Zaburzem na Podlasiu wygrali Krzysztof Banaszewski i Dariusz Sobala, proponując obiekt z pomostem wstęgowym z betonu sprężonego.
